Eerlijkheid en Zelfreflectie: Waarom doen we alsof?

1. Introductie: Herkenbaar maken (10 minuten)

Inleiding:

"Wie heeft er wel eens een smoesje gebruikt om onder iets uit te komen, bijvoorbeeld huiswerk of afspraken? Geef je hand maar omhoog!"

Vertel een herkenbaar voorbeeld:
"Stel je voor, je moeder vraagt of je je kamer al hebt opgeruimd. Wat zeg je? 'Ja hoor, bijna klaar!' Maar eigenlijk zit je nog op je telefoon TikToks te kijken..."Vraag: "Herkenbaar? Wat zeggen jullie meestal?"

"We doen allemaal wel eens alsof of verzinnen smoesjes. Maar waarom eigenlijk? En helpt het echt? Vandaag gaan we daar samen over nadenken!"

2. Verstoppertje spelen (15 minuten) 

Lees herkenbare situaties voor:

  1. Je vriend vraagt: ‘Kom je vanavond gamen?’ en je zegt: ‘Kan niet, ik moet leren.’ Maar eigenlijk wil je liever Netflix kijken.
  2. Je docent vraagt of je het verslag af hebt. Je antwoordt: ‘Ja, bijna af!’ Maar in werkelijkheid moet je nog beginnen.
  3. Je moeder vraagt: ‘Waarom ben je zo laat thuis?’ Je zegt: ‘De bus was vertraagd.’ Maar eigenlijk was je gewoon nog met vrienden aan het hangen.

Klasinteractie:

  • Vraag: "Wat valt je op aan deze smoesjes? Waarom gebruiken we ze?"
  • Laat leerlingen reageren en bedenk samen mogelijke redenen (bijvoorbeeld: geen zin, vermijden van problemen, of niet willen teleurstellen).

Opdracht: Smoes of waarheid?

  • Speel een korte quiz:

Geef situaties, en de leerlingen roepen "SMOES!" of "WAARHEID!" (bijvoorbeeld: "Ik had geen tijd om mijn huiswerk te maken, want ik moest de hond uitlaten.")

Bespreek de reacties. Zijn smoesjes herkenbaar? Waarom gebruiken we ze?

3. Eerlijkheid uitproberen: Wat gebeurt er als je eerlijk bent? (15 minuten)

Opdracht: Maak smoesjes eerlijker.

  • Deel leerlingen op in kleine groepjes.
  • Geef elk groepje een smoes (bijvoorbeeld: "Ik ben mijn gymtas vergeten" of "Ik had mijn wekker niet gehoord").
  • Vraag:
    • Hoe kun je dit eerlijker zeggen zonder dat het een probleem wordt?
    • Wat zou er gebeuren als je gewoon de waarheid vertelt?

Presentaties:

  • Laat de groepjes hun verbeterde reacties delen.
  • Bespreek de verschillen: hoe zou de ander reageren op de eerlijke versie?

Prikkelende vraag:

"Wat vinden jullie moeilijker: een smoes verzinnen of eerlijk zijn?" Laat leerlingen hierover discussiëren.

4. Reflectie: Wat heb je geleerd? (10 minuten)

Persoonlijke reflectie:

  • Vraag:
    • "Kun je een situatie bedenken waarin je een smoes gebruikte? Wat zou er zijn gebeurd als je eerlijk was?"
  • Laat leerlingen in stilte een kort antwoord opschrijven of delen met een buur.

Afsluitende vraag:

  • "Wat vond je verrassend of leerzaam aan deze les?" Laat een paar leerlingen reageren.

Praktische tip meegeven:

  • "Probeer de komende week één keer bewust eerlijk te zijn in een situatie waarin je normaal een smoesje zou gebruiken. Kijk wat er gebeurt!"