Hygiëne

Bacteriën verschuilen zich op onverwachte plekken in huis

Veel mensen denken dat de badkamer de grootste bacteriebron in huis is, maar verrassend genoeg blijkt dat de keuken het vuilst is. Vooral de keukenspons is een ware broedplaats voor bacteriën, zo blijkt uit een recente studie.

De onderzoekers vroegen een groep mensen om huishoudelijke voorwerpen te testen op bacteriën en schimmels. Daarnaast moesten de deelnemers aangeven welke plekken zij zelf als het vuilst beschouwden. Wat opviel, was dat de tandenborstelhouder vaak als de grootste boosdoener werd gezien, terwijl juist de keukenspons de meeste bacteriën bevatte. De perceptie van hygiëne komt dus niet altijd overeen met de werkelijkheid.

Veelvoorkomende bacteriën

Een van de meest aangetroffen bacteriegroepen in huishoudens waren coliformen, waaronder E. coli en salmonella. Deze bacteriën worden vaak geassocieerd met voedselvergiftiging en zijn ook een indicator voor mogelijke aanwezigheid van bacteriën afkomstig van uitwerpselen. Vooral keukensponsen en vaatdoekjes zijn vaak besmet: in 77 procent van de gevallen bevatten ze coliformen. Maar ook andere plekken in de keuken, zoals afwasbakken, aanrechten en snijplanken, bleken niet schoon te zijn.

Onverwachte plekken vol bacteriën

Hoewel badkamers relatief schoon bleken te zijn, bevatten tandenborstelhouders in 27 procent van de gevallen sporen van coliformen. Dit komt onder andere doordat bacteriën zich door de lucht verspreiden na het doorspoelen van het toilet. Andere opvallende bevindingen waren schimmelsporen op afstandsbedieningen en spelconsolebedieningen (60 procent van de huishoudens) en stafylokokken op een kwart van de onderzochte knuffels.

Vragen om over na te denken:

  • Wat is volgens jou de meest bacterierijke plek in jouw kamer?
  • Op welke plekken op school zou je extra voorzichtig moeten zijn met bacteriën?
  • Waarom is het belangrijk om bacteriën zoveel mogelijk te vermijden?

Opdracht 1: Bacteriënjacht in de klas

Doel: Ontdekken hoe bacteriën zich verspreiden en leren hoe je hygiënischer kunt zijn.

Stap 1: Speel de rol van onderzoeker

  • Vorm groepjes van 3-4 leerlingen.
  • Bedenk samen vijf plekken in huis, op school of in het dagelijks leven waar bacteriën zich kunnen verstoppen. Denk aan: deurklinken, toetsenborden, mobiele telefoons, of broodtrommels.
  • Schrijf per plek op waarom jullie denken dat daar veel bacteriën zitten.

____________________________________________________________________

Stap 2: Test je eigen kennis

  • Bespreek met de klas welke plekken volgens jullie het vuilst zijn.
  • Stem gezamenlijk op de "vuilste plek" in een huis of op school.

___________________________________________________________________

Stap 3: Hoe verspreiden bacteriën zich?

  • De docent geeft een leerling een klein beetje onzichtbare, gekleurde poeder (of een UV-lotion als dat beschikbaar is).
  • Laat die leerling vijf minuten "normaal doen" in de klas (bijvoorbeeld spullen aanraken, met anderen praten).
  • Schakel vervolgens een UV-lamp in of kijk wie het gekleurde poeder op zich heeft gekregen. Dit laat zien hoe snel bacteriën zich kunnen verspreiden!

__________________________________________________________________

Stap 4: Reflectie

  • Bespreek in de groepjes:
    1. Welke plekken in huis of op school moeten beter worden schoongemaakt?
    2. Wat kun je zelf doen om minder bacteriën te verspreiden (bijvoorbeeld handen wassen, schoonmaken)?
  • Maak een poster of korte presentatie waarin jullie de belangrijkste bevindingen en tips delen.

___________________________________________________________________

Stap 5: Bonus (optioneel)

  • De klas maakt een top 5 van “meest verrassende bacterieplekken” op school. De schoonmaakploeg van de school kan worden gevraagd om hier extra op te letten!

Doel van de opdracht: Leerlingen worden zich bewust van hoe bacteriën werken, hoe ze zich verspreiden en hoe belangrijk hygiëne is. Het spelelement maakt de opdracht interactief en leuk!

Lesopdracht 2: Hoe schoon ben jij?

Doel: Bewust worden van persoonlijke hygiëne en het effect ervan op jezelf en anderen.

Stap 1: Start de les met een quiz

Begin met een korte, interactieve quiz om leerlingen aan het denken te zetten over persoonlijke hygiëne. Voorbeelden van vragen:

  1. Hoe vaak per dag moet je je handen wassen?
  2. Hoe vaak moet je je tanden poetsen?
  3. Is het nodig om elke dag schone sokken aan te trekken?
  4. Wat gebeurt er als je te lang je keukenspons gebruikt?

Laat de leerlingen antwoorden door hun vingers op te steken of via een digitaal systeem zoals Kahoot.

Stap 2: Reflectie-opdracht: Jouw hygiëneroutine

  • Laat de leerlingen individueel een lijst maken van hun dagelijkse hygiënegewoontes, bijvoorbeeld:
    • Hoe vaak ze hun handen wassen.
    • Hoe vaak ze hun tanden poetsen.
    • Of ze een deodorant gebruiken.
    • Hoe vaak ze hun kleding verschonen.
  • Laat ze nadenken: Wat doe ik al goed? Wat kan ik verbeteren?

Stap 3: Klassendiscussie

  • Bespreek in groepjes waarom persoonlijke hygiëne belangrijk is, zowel voor jezelf (gezondheid, zelfvertrouwen) als voor anderen (niet onprettig ruiken, verspreiden van minder bacteriën).
  • Vraag: Wat gebeurt er als je slechte hygiëne hebt? (bijvoorbeeld vaker ziek zijn, negatieve reacties van anderen).

Stap 4: Hygiëne in actie

  • Laat de leerlingen in groepjes een "Top 5 hygiënetips" bedenken voor leeftijdsgenoten. Denk aan tips zoals:
    1. Was je handen na het toilet.
    2. Draag elke dag schone sokken.
    3. Gebruik deodorant als je veel zweet.
    4. Poets je tanden ’s ochtends en ’s avonds.
    5. Reinig je telefoon regelmatig (die zit vol bacteriën!).
  • Laat elke groep hun tips kort presenteren.